Dil ve Konuşma Güçlüğü Destek Eğitim Programı

DİL VE KONUŞMA TERAPİSTİ KİMDİR?

Dil ve konuşma terapistleri; iletişim, dil ve konuşma alanlarında bireylerin karşısına
çıkabilecek durumların rehabilitasyonu alanında çalışmalar yapmaktadır.

Bu alanlardan biri veya birkaçını etkileyen her durum dil ve konuşma terapistinin müdahalesini gerektirir. Müdahale grubu erken çocukluk döneminde başlayıp yaşlılık dönemine kadar geniş bir yelpazede yer alır.

SESLETİM PROBLEMLERİ

Konuşma sesi öğrenme sürecinde sesletim; hatalı, eksik üretimlerden doğru üretime uzanan bir süreçtir. Normal gelişim sınırları dışında (3,5 yaş sonrasında) sesletim hatalarına devam eden çocukların mutlaka bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Konuşma sesi bozukluğuna sahip çocuklarda konuşma anlaşılırlığı düşük olduğu için okul öncesi dönemde akranlarıyla iletişim problemleri yaşamakta, ilköğretimin ilk yıllarında ise akademik olarak zorlanmaktadır. Konuşma sesi bozukluğu olan çocukların erken tespit edilmesi ve kısa sürede terapiye başlanması önem taşımaktadır.

AFAZİ

İnme, kafa travması gibi nedenlerle beyinde edinilmiş bir hasar olabilir. Hasar sonucu, konuşma bölgesi etkilenerek nörolojik kaynaklı bir dil konuşma bozukluğu görülebilir.

GECİKMİŞ DİL- KONUŞMA

Bir problemi belirlemek adına önceliğimiz normal gelişimle karşılaştırmaktır. Bu durum konuşma gelişimi içinde geçerlidir.
—1 yaşındaki çocuk bir-iki kelime kullanmalı. ‘Buraya gel’ gibi basit istekleri takip edebilmeli.
—Ayakkabıların nerede gibi basit soruları anlayabilmeli.
—2-3 yaşındaki çocuk iki ya da üç kelimelik cümleleri konuşurken veya bir şeyler sorarken dilini kullanmalı.
—‘Topu getir ve masanın üstüne koy’ gibi iki isteği aynı anda yerine getirebilmelidir. Ayrıca çocuğun konuşması hem ailesine hem de onu tanımayanlara anlaşılır olmalı.
3 yaşındaki çocuk isteklerini basit bir dille belirtir, söylenileni anlar. Çoğu zaman ‘Babası da geç konuşmuştu, 5 yaşından sonra dili açılır, bizi anlıyor ama inatçı konuşmuyor, erkek çocukları geç konuşur, biz anlıyoruz ne söylemek istediğini ama başkaları anlamıyor’ gibi cümleler duyuyoruz. Lütfen beklemeyin. Terapist, alıcı ve ifade edici dil becerilerini değerlendirerek yol haritası çizebilir.

Çocuk bu süreçte anlaşılmadığı düşünerek konuşmaktan kaçınabilir, kendini ifade edemediği için öfkeli olabilir.

MOTOR KONUŞMA BOZUKLUKLARI

Nörolojik bir sebebe bağlı olarak konuşma için gerekli kas gruplarında görülen güçsüzlük, zayıflık, koordinasyon bozukluğu sonucu konuşma mekanizmasının etkilendiği bozukluklardır. Çocuk bu süreçte anlaşılmadığı düşünerek konuşmaktan kaçınabilir, kendini ifade edemediği için öfkeli olabilir.

KEKEMELİK

Kekemelik konuşma akıcılığını olumsuz yönde etkileyen dil ve konuşma bozukluklarından biridir. Kekemelik çoğunlukla 2-5 yaş arasında ortaya çıkar. 2-5 yaş aralığındaki çocukların %80’inde görülen kekemelik kendiliğinden geçer. 6 aydan fazla süreli kekemelikte bir
uzmana danışılmalıdır.
Öneriler:
• “Yavaşla”, “derin nefes al” , “acele etme” gibi öneriler vermeyin.
• Çocuk konuşurken takıldığı zamanlarda “sakin ol”, “güzel konuş”, “heyecanlanma” gibi yorumlarda bulunmayın.
• Çocukla geçirilen süreyi arttırın. Takılmaları görmezden gelin.
• Çocuk konuşurken göz temasını kesmeyin. Çocuğun nasıl söylediğinden çok ne söylediğine odaklanın.
• Yoğun takılmalar olduğunu gözlemlediğiniz günlerde çocuğun evet-hayır şeklinde kısa cevaplar verebileceği soruları tercih edin.
• Çocuğa “neden böyle konuşuyorsun?”, “birini mi taklit ediyorsun” gibi sorular sormayın.

SES BOZUKLUKLARI

Bireyin; ses perdesinde, şiddetinde ya da kalitesinde kişiyi veya dinleyiciyi rahatsız eden farklılık varsa ses bozukluğundan şüphelenebilir. Kliniklere başvuran vakaların büyük kısmı ses kısıklığı ve seste bozulmalardan şikayetçi olduklarını bildirmişlerdir. Ses bozukluğundan şüphenildiği takdirde kulak burun boğaz hekimine başvurunuz. Hekiminiz tedavi için ilaç, cerrahi yöntemlere başvurmanın yanında ses terapisini de önerebilir. Ses sağlığının korunması veya yeniden kazanılması için dil konuşma terapisti tarafından yürütülen bir programdır. Sese zarar veren unsurlar konusunda bilgilenmeyi, ses hijyenini sağlamayı ve ses tellerini güçlendirerek sesin doğru kullanımını öğrenmeyi kapsar.

Hangi vaka gruplarıyla ses terapisi yapılabilir?
-nodül
-polip
-mutasyonel falsetto
-kist
-reinke ödemi
-kas gerilim disfonisi
-sulkus vokalis
-granülomlar
-ses teli felci
-spazmotik disfoni

Ses teli de bir kastır. Nasıl ki herhangi bir uzuv zarar gördüğü takdirde çeşitli egzersizler uygulanırsa, ses terapisinde de bu durum geçerlidir.